OUDE TRADITIE, NIEUW LEVEN
“Goede boeken tillen je op, verruimen je blik en geven inzicht in de ander. Lezen is magisch! Als jury mogen we manuscripten lezen – zonder voorkennis over auteur of uitgever: alleen het verhaal telt. Wij hopen dat zoveel mogelijk bewonderde auteurs meedoen – en dat zijn er nogal wat, want er verschijnt veel prachtigs in Nederland. We verheugen ons op het samen ontdekken van het meest verrassende verhaal.“
Rik van de Westelaken, juryvoorzitter
De Boekenweek bestaat 90 jaar. Dat vieren we in 2025 met een bijzonder Boekenweekgeschenk. Net als vroeger mogen alle schrijvers van Nederland en Vlaanderen een novelle insturen. Een vakkundige jury beoordeelt welk verhaal het beste is. Dát wordt het Boekenweekgeschenk.
In haar 90-jarig bestaan is de Boekenweek uitgegroeid tot immaterieel cultureel erfgoed. En met de schrijfwedstrijd voor de Boekenweek van 2025 blazen we een oude traditie nieuw leven in.
ALLE BOEKENWEEKGESCHENKEN EN BOEKENWEEKESSAYS
De uitgever en zijn bedrijf
Johan TersteegIn 1930 bestond de Nederlandsche Uitgeversbond, de vereniging van uitgevers, vijftig jaar. Om deze gebeurtenis niet onopgemerkt voorbij te laten gaan, besloot men op 15 november van dat jaar (en de vier dagen die hierop volgden) de Dag van het Boek te organiseren. Ter gelegenheid hiervan verscheen dit boekje waarin Johan Tersteeg ingaat op wat er allemaal omgaat in de uitgeverswereld.
HET EERSTE OFFICIËLE BOEKENWEEKGESCHENK
Bijdragen van Nederlandsche schrijvers en schrijfsters
A.M.E. van Dishoeck, C. Veth & C.J. Kelk (samenstellers)Verschillende Nederlandse auteurs droegen bij aan het eerste officiële boekenweekgeschenk.
Herinneringen aan Nederlandse schrijvers
C.J. Kelk (samensteller)In samenwerking met verschillende schrijvers verscheen dit boekje ter herinnering van vijfentwintig overleden Nederlandse auteurs.
12 portretten van Nederlandse auteurs
C.J. Kelk (samensteller)Prentbriefkaarten met fotoportretten van Antoon Coolen, Fré Dommisse, Anthonie Donker, A. den Doolaard, Johan Fabricius, C.J. Kelk, Diet Kramer, G. van Nes-Uilkens, Leo Ott, Eva Raedt-de Canter, M.H. Székely-Lulofs en A. Viruly, met op de achterzijde de bibliografie van de auteurs.
Rondom het boek
Roel Houwink (redactie)Essays van auteurs over lezen en boeken.
Rondom het boek
Roel Houwink (redactie)Essays van auteurs over lezen en boeken.
Rondom het boek
Eduard Elias (redactie)Met bijdragen (over lezen, boeken verzamelen, enzovoorts.) van onder andere M. Moussault-Veegens, Joh. van der Woude en Clare Lennart. De omslag verscheen met een rode en een blauwe band.
Huis te huur
Ferdinand F. BordewijkIn dit boekje zijn elf surrealistische verhalen van Ferdinand F. Bordewijk gebundeld. Met zijn onnavolgbare sobersuggestieve stijl en groot compositorisch vermogen roept Bordewijk in deze verhalen een wereld op waarin de grenzen tussen een zeer herkenbare werkelijkheid en het volstrekt ongerijmde vervagen.
Drie novellen
Antoon Coolen, Augusta de Wit & Johan van der WoudeMet de drie korte verhalen Huwelijk, Liefde en geweld langs den Barito en Afgesloten balans.
Drie novellen
Egbert Eewijck, Jan Campert & M. VasalisMet de drie korte verhalen De getuige, Deez' kleine hand en Onweer.
Novellen en gedichten
Emmy van Lokhorst & Victor E. van Vriesland (redactie)Voor de boekenweek werden verschillende verhalen en gedichten verzameld, onder redactie van Emmy van Lokhorst en Victor van Vriesland. Een dag na uitgave werd het boekje door de bezetter teruggehaald uit alle boekhandels.
NOVELLEWEDSTRIJD
Het kleine geschenk
Diverse auteursVerzameling essays over literatuur en het boek in relatie tot de bezetting van Nederland, met bijdragen van D.M.R. Rademacher Schorer, D.A.M. Binnendijk, D. van Gelder, G.H. 's-Gravesande.
NOVELLEWEDSTRIJD
De ontmoeting
Antoon CoolenEen jonge boer, met de schuilnaam Maurits, raakt betrokken bij het verzet, waarbij zich ook de medische studente Margaretha heeft aangesloten.
NOVELLEWEDSTRIJD
Oeroeg
Hella S. HaasseEen Indonesische jongen en het zoontje van een Nederlandse administrateur groeien geleidelijk uit elkaar. Wanneer de ik-figuur, de Nederlandse jongen, na een studie in Delft terugkeert in het Indië dat nog net geen Indonesië is geworden, blijkt hun verwijdering te zijn uitgegroeid tot een kloof. Oeroeg heeft gekozen
NOVELLEWEDSTRIJD
Twee negerpopjes
Clare LennartNaar aanleiding van de vondst van twee oude poppen in een rommelkoffer mijmert Trezia, een vrouw van middelbare leeftijd, over de jeugd die zij en haar zusje beleefden in een dorpje in de Achterhoek. Daar waren zij na een gedwongen verhuizing – vaders zak met geld was leeg – terechtgekomen en werden zij niet geaccepteerd door het gros van hun nogal conservatieve medescholieren.
NOVELLEWEDSTRIJD
De zaak Beukenoot
Marianne PhilipsOp een natte novembermorgen ontmoet schilder Noldus Beukenoot bij toeval zijn oude, welgestelde, jeugdvriendin Jopie. In ruil voor een schilderij overhandigt ze hem meer geld dan hij in tijden heeft gezien. Onderweg naar huis, na een aantal glazen cognac, komt hij langs een etalage met daar, zou het, Jopie? Wat er daarna gebeurt, herinnert hij zich amper, maar door de aanklager wordt hij beticht van diefstal met braak. Het vonnis
NOVELLEWEDSTRIJD
De porseleintafel
Olaf J. de LandellDe Friese Alberdina Tacoma van Oenstra is geobsedeerd met porselein en is bereid alles te doen om een nieuw stuk aan haar verzameling toe te voegen. Een verhaal over allesontziende hartstocht én hebberigheid.
NOVELLEWEDSTRIJD
Insecten in plastic
Manuel van LoggemManuel van Loggem schreef een gedachtenspel over de pyschologie in totalitaire regimes.
Tien verhalen
Anthonie DonkerMet (aanvankelijk anonieme) bijdragen van Nescio, Johan Daisne, Henriëtte van Eyk, Albert Helman, Annie Salomons, Ben Stroman, Johan W. Schotman, Rein Blijstra, Maurice Gilliams en Theun de Vries.
Goed geboekt
Jacques den Haan, Adriaan Morriën & Charles BoostBundeling van schetsen en korte verhalen. Met literaire bijdragen van onder andere Jacques Gans, Annie M.G. Schmidt, Hella Haasse, Bertus Aafjes en Godfried Bomans.
Op schrijversvoeten door Nederland
Clare LennartClare Lennart brengt bezoeken aan verschillende auteurs, verspreid over heel Nederland.
Ontmoetingen met schrijvers
P.H. Ritter jr.Circa vijftig schrijfsters en schrijvers komen naar voren in Ontmoetingen met schrijvers. P.H. Ritter jr. doet daarbij enige grepen uit zijn rijke herinneringen.
NOVELLEWEDSTRIJD
De nacht der Girondijnen
Jacques PresserJacques, een jonge geschiedenisleraar van Portugees-Joodse afkomst, komt in Westerbork bij de ordedienst terecht. Hij zorgt in opdracht van de Duitsers voor het samenstellen van de transporten met Joden, in de hoop het eigen bestaan zo lang mogelijk te rekken. Wanneer een bevriende rabbijn mishandeld wordt door Jacques' baas, slaan bij hem de stoppen door. Zijn leven neemt een andere wending, maar voor hij zelf de reis naar het Oosten begint, schrijft hij zijn ervaringen op.
NOVELLEWEDSTRIJD
Het gehucht
August DefresneAugust Defresne beschreef in zijn novelle Het gehucht een levendig spektakel rondom een geïsoleerd gehucht met een bevolking die zich van God niks aantrekt, eindigend in een ramp.
Dat weet ik zelf niet
Hella S. HaasseHella S. Haasse schrijft in dit essay over 'jonge mensen in beeld en verhaal'. Zij schetst de geschiedenis van de ontwikkeling van de jeugd aan de hand van Nederlandse en wereldliteratuur. Van jonge mensen die hun plaats moeten veroveren ten opzichte van de volwassenheid. Tegelijkertijd wordt een geschiedenis van de literatuur zelf gegeven, vanuit de Griekse oudheid naar de middeleeuwen, via Shakespeare, en Vondel naar de 19e eeuwse Russische en tenslotte de moderne literatuur.
DE VIJFENTWINTIGSTE BOEKENWEEK
De zalenman
Elisabeth KeesingWat gebeurt er als een massamens in plotselinge afzondering wordt geplaatst? Kan hij dit overleven of niet? In De zalenman krijgt een fervent voetbalsupporter op de thuisreis met de autobus een ongeluk krijgt en zwaargewond naar een ziekenhuis wordt gebracht. Zijn gedachten en die van de verzorgers om hem heen, blijken uiteindelijk van levensbelang te zijn.
NOVELLEWEDSTRIJD
De onbekende uren
Agaath van ReeDe kleine Rim, zoontje van een rijke bandenfabrikant, verblijft in het gezelschap van drie mannen, die zoals al spoedig blijkt, hem hebben ontvoerd. Hoewel de vijandigheid van de omgeving uit allerlei voorvallen voortdurend blijkt, wil het kind die niet tot zijn bewustzijn toelaten, omdat het intelligent genoeg is om te voelen dat zijn angst, bij volledig realiseren van de situatie, te groot zou worden om te dragen. Het suggereert zichzelf die situatie met taaie wilskracht aldoor als normaal en van tijdelijke aard.
HET NEDERLANDSE EN VLAAMSE BOEK
Een schot in de lucht
Anton KoolhaasDian is een mislukte jachthond. Zodra zijn baasje een schot lost, slaat hij op de vlucht. Hij is niet van plan terug te gaan en gaat op pad richting de stad.
EUROPA EN HET BOEK
Europa in een boek
Jacques PresserIn Europa in een boek schreef Jacques Presser over de geschiedenis en samenwording van Europa.
Vier vingers
Robert van GulikVier vingers beschrijft een dag uit het leven van Rechter Tie, de meester-speurder van het oude China. Hoe hem in de vroege ochtend een moord gerapporteerd werd door een aap, een zwarte gibbon; en hoe deze misdaad diezelfde middag tot een oplossing gebracht werd. De enige aanwijzingen waarover hij beschikte warren vier afgehakte vingers een een gouden ring.
De Geuzen
Harry PaapeVoor de boekenweek schreef Harry Paape over de eerste Nederlandse verzetsgroep, opgericht door de Haarlemse tapijtrestaurateur Bernard IJzerdraat die reeds op 15 mei 1940 opriep tot actie tegen de Duitse bezetter.
LEZEN IS FIJN
Het zwaard, de zee en het valse hart
Theun de VriesTheun de Vries schreef een historisch relaas over twee Friezen, die de Engelsen moeten beschermen tegen de Picten.
NOG NOOIT WERD ER ZOVEEL GELEZEN
Herinneringen van een bramzijgertje
Jan de HartogIn Herinneringen van een bramzijgertje beschrijft Jan de Hartog zijn belevenissen als duvelstoejager op een haringvisser in de Zuiderzee in de jaren twintig.
Kom eens om een keizer
Max DendermondeEen operazanger, dubbelganger van de laatste Duitse keizer, dreigt aan het einde van de Eerste Wereldoorlog het slachtoffer te worden van de spionagediensten van de geallieerden.
De goden moeten hun getal hebben
Hubert LampoKasper Bentheim denkt dat hij zijn geliefde om het leven heeft gebracht. In werkelijkheid gaven haar gebrek aan verbeeldingskracht en haar platvloerse ontrouw zijn geest de genadeslag. Hij ontvlucht het provinciestadje Geel, waar hij in een psychiatrische inrichting zat, en reist af naar Antwerpen. Achtervolgd door herinneringen en steeds overvallen door vage beelden die hij niet kan plaatsen, zwerft hij door een stad, waar elke gebeurtenis hem achtervolgt als een angstaanjagende, hallucinaire onderwereldbelevenis.
Kasteel in Ierland
Jan Gerhard ToonderDr. Franz Krause, een al wat oudere Duitser, die maar liever niet nadenkt over zijn verleden en over zijn verhouding tot zijn veel jongere Nederlandse vrouw. Wanneer Krause en Ierland elkaar ontmoeten begint zijn onwillig geheugen te borrelen als een heksenketel en wordt een geweten. De confrontatie tussen hedendaags opgewekt miskleunen enerzijds en een vroeger tragisch misgrijpen anderzijds, wordt een spannende parabel van het menselijk falen, die de lezer van begin tot eind geboeid houdt.
PROTEST
Protest per prent
D.H. CouvéeSamenstelling van cartoons en karikaturen door D.H. Couvée, met als thema 'protest'.
POËZIE
Poësie
Peter van LindonkEen boekje vol poëzie samengesteld uit oude poëziealbums en speciaal voor deze uitgave gemaakte nieuwe verzen van de hand van Hans Andreus, J. Bernlef, Cees Buddingh, Jacob der Meistersänger, Judith Herzberg, Rutger Kopland, Harriet Laurey, Nico Scheepmaker, Kees Stip, Mischa de Vreede en Jan Wit.
LITERATUUR EN JAZZ
Een lampion voor een blinde
Bertus AafjesBertus Aafjes schreef een verhalenbundel over de legendarische rechter Ooka uit het zeventiende eeuwse Japan. Met zijn eigen milde humor en speelse dichterlijkheid is Aafjes erin geslaagd de wereld van Ooka in onze taal tot leven te brengen met behoud van de oosterse geheimzinnigheid en de subtiele Japanse sfeer.
COUPERUS
Als ik, bij voorbeeld, de geest van mijn moeder op den rand van mijn bed zag zitten
Louis Couperus, samengesteld door Karel RijdersVan de lezer van dit boekje wordt geen geloof gevraagd en ook geen ongeloof. Hij hoeft alleen maar plezier te hebben in goede, gekke en soms zelfs al te gekke verhalen. En misschien een beetje nieuwsgierig te zijn naar al die geheimzinnige zaken die onder de naam occultisme bij elkaar worden gezet.
REIZEN EN LEZEN
Bericht aan de reizigers
Cees BuddinghCees Buddingh verzamelde van diverse schrijvers gedichten, verhalen en romanfragmenten, met als thema 'reizen'.
BOEK EN MUZIEK
Snikken en smartlapjes
Hermine HeijermansSnikken en smartlapjes is een bloemlezing uit Nederlandse smartlappen van de eerste decennia van de twintigste eeuw.
BOEK EN TELEVISIE
Even geduld A.U.B.
Mies Bouhuys, Herman van Run & Nico ScheepmakerVisies op televisie, verzameld en ingeleid door Mies Bouhuys.
BOEK EN COMMUNICATIE
Overkomst dringend gewenst
Marnix GijsenZeven verhalen over alledaagse dingen die door Gijsen weer minder alledaags worden gemaakt. Als verbindend thema van de zeven verhalen dringt zich de verhouding tussen man en vrouw op, zowel binnen als buiten het huwelijk. De ik-verteller is telkens weer een man, soms dezelfde, soms een andere.
BOEKEN AAN BANDEN
Mooi kado
Simon Carmiggelt & Peter van StraatenSimon Carmiggelt kent men als schrijver op de korte baan. Op de lange baan der nachtelijke uren is hij een lezer. Van schone letteren, maar ook van de meest uiteenlopende biografieën. En hij kent veel schrijvers persoonlijk. In dit boekje over boeken vindt men de op papier gevangen neerslag van die relaties. Peter van Straaten heeft dit geschenk van cartoons en tekstillustraties voorzien.
BEZIG MET BOEKEN
De verdachte Verheugt
Janwillem van de WeteringTwee Amsterdamse politiemensen – Grijpstra en De Gier – rijden in hun autootje over de grachten, blij dat de dag erop zit. Maar als ze een oploopje zien en de weinig overzichtelijke situatie eens wat nader in ogenschouw nemen, krijgen hun beroepsmatige nieuwsgierigheid de overhand
FAMILIE - IEDER ZIJN EIGEN BOEK
De ronde van '43
Henri KnapDe ronde van '43 speelt zich af op één oorlogsdag in een Nederlandse provinciestad. Een jonge huisvader maakt een zwerftocht op de fiets. Achterop zit een joods meisje. De man moet haar laten onderduiken. Hij bezoekt een aantal adressen. De bewoners wordt gevraagd of zij het meisje onderdak kunnen verschaffen. De oplossing moet worden gevonden, vóór de spertijd begint.
BOEKEN BLIJVEN
De andere wereld
Marten ToonderDe heer Bommel wordt gebombardeerd tot spreekbuis van de verontruste Rommeldammers wanneer er vluchtingen neerstrijken. Een bezoek aan het land van herkomst van de vreemdelingen verandert zijn kijk op de zaak.
VRIJE TIJD? EEN BOEK WERKT!
Soms denk ik wel eens bij mezelf...
Wim KanSoms denk ik wel eens bij mezelf ... is een verzamelbundel van de hand van Wim Kan met ruim honderd gedachten van hemzelf en anderen.
WIE LEEST, BELEEFT MEER
De ortolaan
Maarten 't HartIn De ortolaan vertelt een jonge bioloog over zijn vergeefse liefde voor een vrouwelijke collega die hij regelmatig op wetenschappelijke congressen ontmoet. Het verhaal behandelt wat filosoof Theodor Adorno heeft genoemd
DE GOUDEN BOEKENWEEK
Somberman's actie
Remco CampertSomberman brengt noodgedwongen zijn dagen in ledigheid door, het warenhuis waar hij jarenlang een rustige baan had is failliet. Sombermans vrouw Bezig heeft wel werk, waardoor hun levens steeds meer uit elkaar lopen. Zijn enige vriend is de bescheiden dagdromer Domoor, die bij Bezig niet erg in de smaak valt. Ten slotte komt hij tot de daad die de geschiedenis in zal gaan als Sombermans Acti
VAN BOEKEN KRIJG JE NOOIT GENOEG
De glazen brug
Marga MincoIn De glazen brug blijft Marga Minco het thema trouw dat haar bijzondere oeuvre beheerst
AMSTERDAM - CULTURELE HOOFDSTAD VAN EUROPA
Het rookoffer
Tessa de LooIn Het rookoffer draait alles om de liefde tussen een lerares Frans en een van haar leerlingen. De verhouding tussen tussen de twee wordt door de omgeving niet geaccepteerd, waardoor zij in een isolement komt te verkeren.
Nederland, een bewoond gordijn
Rudy KousbroekRudy Kousbroek kwam in 1946 als zestienjarige vanuit Indonesië in Nederland aan. Nederland, een bewoond gordijn opent met zijn eerste impressies na aankomst, maar het terrein van de eerste ervaringen in Nederland wordt echter al vrij snel verlaten, het ene onderwerp haalt het andere. Van de Nederlandse gordijn-cultuur naar de tweedimensionale architectuur van de Amsterdamse school, van de (vermeende) onbaatzuchtigheid van Nederlanders naar het missen van historische diepte in de Nederlandse cultuur.
NEDERLAND – VLAANDEREN
Een overtollig mens en andere verhalen
Maarten BiesheuvelDe auteur beperkt in Een overtollig mens en andere verhalen zich tot het schrijven van een vijftal licht tot zwaar absurdistische Nederlandse verhalen, zonder in Vlaanderen te geraken.
Sire, er zijn geen Belgen
Jeroen BrouwersDe Nederlandse schrijver Jeroen Brouwers heeft twaalf jaar in Vlaanderen gewoond. Over deze periode en over het Vlaamse culturele leven heeft hij veel geschreven. Sire, er zijn geen Belgen kan beschouwd worden als een 'cursus Vlaanderen'. Hoe komt het dat Nederlanders en Vlamingen elkaar niet begrijpen? Wat is er aan de hand met het Nederlands van de Vlamingen? Waarom hebben Vlamingen zo'n hekel aan Nederlanders en hoe komt het dat Nederland zo ongeïnteresseerd is in alles wat Vlaams is of met Vlaanderen in verband wordt gebracht?
BOEK EN FILM
De zwaardvis
Hugo ClausTijdens het verloop van een idyllische zomerdag op het land kruisen de lotsbestemmingen van vier mensen elkaar. Een jonge, gescheiden vrouw, haar grillige zoontje, een aan lager wal geraakte veearts en een dorpsonderwijzer. Een redeloze misdaad wordt begaan. Droombeeld en hartstocht, verlangen en teloorgang worden met elkaar verweven tot een intrigerend en bovenal spannend verhaal.
Het witte schoolbord
K. SchippersIn Het witte schoolbord schrijft K. Schippers over een jongen die vlak na de oorlog verslaafd raakt aan de bioscoop. In de jaren vijftig probeert hij de lessen in praktijk te brengen, een brug te slaan tussen de films en het dagelijks leven.
VAN BOEKEN KRIJG JE NOOIT GENOEG
Sterremeer
F. SpringerNikko, die dit verhaal vertelt, ontmoet Felix Sterremeer tijdens hun keuring voor militaire dienst. In de jaren die volgen krijsen hun paden elkaar herhaaldelijk. Sterremeer is een gedoemd man en Nikko zal zich pas laat, te laat realiseren dat hij ongewild een rol speelt bij de voltrekking van Sterremeers noodlot.
De kwadratuur van de Kwattareep
Jan BlokkerTer gelegenheid van de zestige boekenweek schreef Jan Blokker het essay De kwadratuur van de Kwattareep, waarin hij onder andere schrijft over vrijetijdsbesteding in relatie tot lezen, activiteiten om het publiek te enthousiasmeren voor het boek en de combinatie commerciële reclame voor een geestelijk product.
SCHRIJVERS OP REIS
Het volgende verhaal
Cees NooteboomEen leraar klassieke talen wordt tot zijn verbazing op een ochtend wakker in Lissabon in plaats van in zijn woonplaats Amsterdam. Zijn herinneringen aan een vroeger verblijf in de Portugese hoofdstad nemen hem vervolgens volkomen in beslag: hij was er met een lerares biologie op wie hij verliefd was. Maar achter die herinneringen doemt de schim op van Lisa d'India, een leerlinge in zijn klas die zijn fascinatie voor de klassieke oudheid belichaamt. De beide vrouwen zetten hem aan tot bespiegelingen over liefde, leven en dood, tijd en onmetelijkheid.
Een kamer in Caïro
Lieve JorisOp haar achttiende ontvlucht Lieve Joris haar vlaamse geboortedorp. Alles wijst erop dat ze Midden-Oostenspecialist zal worden, maar als ze halt maakt in een pension in Caïro, raakt ze in een ernstige crisis.
'T PRACHTIG RIJK VAN INSULINDE - NEDERLANDS INDIË
Weerborstels
A.F.Th. van der HeijdenA.F.Th. van der Heijden richt in deze kleine roman, verschenen als Intermezzo bij De tandeloze tijd, een momument op voor Robby, een neef van Albert Egberts, die in zijn manhaftige streven naar steeds hogere snelheden een dramatisch einde vindt.
Twee jaargetijden minder
A. AlbertsMeer dan een halve eeuw geleden leidde de Japanse aanval het einde in van een Nederlandse aanwezigheid in de Indonesische archipel. A. Alberts, als deelnemer betrokken bij die laatste jaren, beschrijft in zijn essay Twee jaargetijden minder het machtig raderwerk van de kolonie Nederlands-Indië.
HET LEVEN GESCHREVEN - DAGBOEKEN, BRIEVEN EN BIOGRAFIEËN
In de mist van het schimmenrijk
Willem Frederik HermansBrokstukken van dit dagboek zijn na het einde van de Duitse bezetting op verscheidene adressen in Amsterdam tevoorschijn gekomen. Hoe het met de dagboekschrijver zelf is afgelopen, die van stonde af aan een schuilnaam heeft gebezigd, is nooit opgehelderd.
Mijn leven zijn leven
Martin van AmerongenMijn leven zijn leven behandelt de biografie en de autobiografie. Interessante, maar ook riskante literaire genres. Dat geldt voor de biografie, omdat het niet eenvoudig is andermans leven in kaart te brengen. Het geldt in verstrekte mate voor de autobiografie, gegeven de menselijke, al te menselijke neiging tot ijdeltuiterij. Maar toch ... wat zijn er ondanks alles meeslepende, buitengewoon interessante biografieën en autobiografieën geschreven.
POËZIE CENTRAAL
Transit
Hella S. HaasseDe achttienjarige Xenia (of Iks, zoals ze zichzelf noemt) hoopt onderdak te vinden bij haar vrienden Alma en Daan, die ze voor haar rondzwervingen door Europa achterliet in de stad. Die hoop wordt al snel de bodem in geslagen. Ze treft Daan aan in de meest deplorabele en desolate toestand waarin een zwerver zich kan bevinden en haar speurtocht naar Alma loopt op niets uit. Alleen een toevallige samenloop van omstandigheden, waarbij ze de oude Cluysman ontmoet, voorkomt dat ze zelf op straat moet leven.
Denkend aan de Dapperstraat (CD)
Zestien Nederlandse gedichten werden gezongen en opgenomen.DE VIJFTIGSTE MEI - DE TWEEDE WERELDOORLOG IN DE LITERATUUR
Serenade
Leon de WinterWanneer Bens moeder Anneke opeens verdwijnt, weet hij niet wat haar ertoe bewogen heeft te vertrekken. Waar is ze? Samen met Annekes liefde Fred gaat hij op zoek en stuit op het tragische geheim dat zijn moeder haar leven lang gekweld heeft.
Zwarte bevrijding
Jan WolkersJan Wolkers beschrijft een kil, grauw beeld van het eind van de oorlog, het gedrag van de bevrijders én van de Nederlandse politiek nadien. De bevrijding blijkt allerminst de vreugde te hebben gebracht die we er nu aan toekennen. Alle menselijke waarden blijken tot handel te zijn gedevalueerd, om de welvaart maar snel te doen toenemen.
EEUWIGE EL DORADO - LATIJNS-AMERIKA EN HET CARIBISCH GEBIED
Palmwijn
Adriaan van DisNa een leven vol omzwervingen belandt een oudere vrouw op een eiland voor de kust van Afrika. Niets bindt haar meer. Ze zoekt sensaties, staat voor alles open, maar haar hart blijft gesloten. Tot ze, in een dramatische confrontatie met het lot van de eilandbewoners, de intensiteit van het leven hervindt.
Het goud van Bonanza
Carolijn VisserHet goud van Bonanza verhaalt van de bemoeienissen van Europa met de Nieuwe Wereld – een bemoeienis die zich uitstrekt van de Spaanse kolonisten tot in deze tijd.
MIJN GOD - RELIGIE EN RELIGIEUS GEVOEL IN DE LETTEREN
Want dit is mijn lichaam
Renate DorresteinCasper en Xandra Olsen laten niets aan het toeval over. Hun eerste kind zal een jongen zijn, dat heeft de genderkliniek gegarandeerd. Daarna een meisje, zo is hun plan, en dan nieuwe borsten voor Xandra en voor de kids een blonde labrador. Ook de norse schilder Job Olsen, Caspers beroemde grootvader, is heer en meester over zijn lijf en leden, totdat hij kort na zijn huwelijk met de veertig jaar jongere Felicity wordt getroffen door een beschamende kwaal.
Niet te geloven
Gerrit KomrijNiet te geloven is het verslag van een praatgroep. Op een zonnige namiddag komen in een prieel een relimaan, een relifiel en een relifoob bijeen. Ze buigen zich over de vraag: is er in onze tijd sprake van een opleving van het geloof? En zo nee, wat stelt de nieuwe gelovigheid voor? Er is geen aspect van het geloof of het komt op een of andere manier wel aan de orde in hun gesprek.
PANORAMA NEDERLAND - EEN LITERAIRE REIS DOOR HET LANDSCHAP
De heilige Antonio
Arnon GrunbergNa hun vaders dood zijn de jonge broers Paul en Tito en hun moeder Raffaella in een vrachtauto met watermeloenen de Mexicaanse grens over gesmokkeld. In New York krijgt Raffaella een aanbidder, de schrijver Ewald Stanislas Krieg die een bedrijfsplan ontvouwt voor een bezorgservice van huisgemaakte burrito's. Paul en Tito zijn meer geïntrigeerd door Kristin, een Kroatische die stuiterballen aan de armen geeft en 'tietjes heeft die meer waard zijn dan drie witte Mercedessen met open dak'.
Het ontsnapte land
Geert MakEen oude man droomt in zijn laatste maanden over de eerste reis, van Schiedam naar Zaandam en terug, die hij in de zomer van 1912 als jongen maakte met zijn oom, een beurtschipper. Het is een droom van stille geluiden in een ernstig landschap, met polders, kleine huizen en zwartgeteerde schuren. Vijfentachtig jaar later maakt zijn zoon dezelfde tocht opnieuw, in een klein bootje, aan de hand van oude foto's, een schippersalmanak en een stafkaart uit 1912.
FAMILIE-ALBUM - OUDERS EN KINDEREN IN DE LITERATUUR
De erfenis
Connie PalmenAls schrijfster Lotte ontdekt dat ze ziek is, besluit ze een jonge man in dienst die niet alleen haar verzorger, chauffeur, tafelheer, eerste lezer en secretaris is, maar ook de archivaris van wat ze haar 'erfelijk materiaal' noemt: de aantekeningen die als bouwstenen moeten dienen voor haar laatste grote roman. Omdat Lotte bang is dat ze het werk dat haar oeuvre compleet maakt niet meer zelf zal kunnen voltooien, bereidt ze hem er langzaam op voor dat zijn handen de hare moeten vervángen als ze zelf niet meer kan schrijven.
Familie-album
Remco Campert & Jan MulderRemco Campert onderneemt een zoektocht naar zijn vader, de dichter-journalist-schrijver Jan Campert. Jan Mulder gaat een gesprek aan met zijn twee zonen, voetballer Youri en schilder Geret.
LECTORI SALUTEM - VERHALEN UIT DE KLASSIEKE OUDHEID
Het theater, de brief en de waarheid
Harry MulischIn 1987 probeerde Jules Croiset de opvoering van het toneelstuk: 'Het vuil, de stad en de dood' van Rainer Werner Fassbinder in Nederland te verhinderen. Hij ging hierbij zover dat hij zichzelf een dreigbrief schreef en vervolgens zijn eigen ontvoering in scène zette, maar de Belgische politie ontmaskerde hem.
Alle jaren feest
Annejet van der ZijlVoor Alle jaren feest verzamelde Annejet van der Zijl meer dan driehonderd foto's van de boekenballen die hebben plaatsgevonden tussen 1947 en 1999, vergezeld met interviews met onder andere Herman Brusselmans, Boudewijn Büch, Remco Campert, Ronald Giphart, Arnon Grunberg, W.F. Hermans, Harry Mulisch, Cees Nooteboom, Gerard Reve en Joost Zwagerman.
HET LAND VAN HERKOMST - SCHRIJVEN TUSSEN TWEE CULTUREN
Woede
Salman RushdieHistoricus Malik Solanka ontvlucht een moeizaam huwelijk door zich in New York te vestigen waar hij zich bezighoudt met zijn hobby: poppen maken. Wat kan woede doen met mensenlevens?
Een beer in bontjas
Hafid BouazzaHafid Bouazza gaat in op de vraag wat het betekent om een 'Nederlandse Schrijver van Marokkaanse Afkomst met Nederlandse Nationaliteit' te zijn. Hij verhaalt over een jonge immigrant die zich onderdompelt in de Nederlandse taal en als schrijver te maken krijgt met multiculturele misvattingen en stereotypen.
HEBBAN OLLA VOGALA NESTAS - VERHALEN EN GEDICHTEN OVER DE LIEFDE
De ijsdragers
Anna EnquistNico en Loes van der Doelen wonen in een ouderwets en ruim huis, schitterend gelegen aan de duinrand, omringd door een flinke lap grond, maar dat neemt niet weg dat huwelijk tot op het bot verkild is. Hun dochter Maj is vorig jaar van huis weggelopen, Loes, lerares klassieke talen, is gevlucht in haar passie voor tuinieren en Nico heeft zich met nog grotere verbetenheid dan voorheen toegelegd op zijn werk in de staf van een psychiatrisch ziekenhuis.
Monogaam
Marek van der JagtAls een moderne Don Juan reflecteert de ik-persoon op de liefde. Hij gaat relaties aan met verschillende vrouwen en probeert zo de essentie van de liefde te doorgronden. Maar als het spel ernst wordt, blijkt de liefde ook een kwelling te kunnen zijn. Wat uiteindelijk rest is een vorm van monogamie: de eenzaamheid.
STYX - LEVEN EN DOOD IN DE LETTEREN
Gala
Ronald GiphartEen jonge actrice heeft een onstuimige en geheime relatie met haar agent Panc. Als bij hem een ongeneeslijke ziekte wordt geconstateerd, begint de verwarring. Pancs vrouw en medewerkers organiseren kort na zijn overlijden een groots galafeest. De actrice gaat ernaartoe met haar trouwe vriend Fräser – en wordt meegezogen in een maalstroom ontwikkelingen.
Vier visies op de dood
Boudewijn Büch, Kristien Hemmerechts, Bert Keizer & Nico ter LindenVier auteurs geven hun kijk op de dood. Bert Keizer baseert zijn betoog op zijn praktijkervaringen als arts in een verpleegtehuis; Boudewijn Büch schrijft over de plaats van de dood in de literatuur; Kristien Hemmerechts beziet de dood vanuit het persoonlijk perspectief; Nico ter Linden belicht de levensbeschouwelijke kant van de dood.
FRANKRIJK
Spitzen
Thomas RosenboomWanneer de vijfenveertigjarige Han Bijman op een tangosalon Esther ontmoet, wordt hij een hem nog onbekende wereld binnengevoerd. Die van liefde en seks, die van overspel en verraad en tenslotte die van ingewikkelde intriges en argwaan. Esther blijkt wel heel makkelijk de mannen in haar leven te hebben ingepast. Als haar Indiase minnaar naar Nederland komt om met haar te trouwen, krijgt Han een rol toebedeeld die hem slecht bevalt, die zijn jaloezie wakker maakt, en hem uiteindelijk tot handelen doet overgaan.
Onder het zink
Adriaan van DisOnder het zink is de liefdesverklaring van Adriaan van Dis voor Parijs, de stad die hij al bijna veertig jaar lang met grote regelmaat bezoekt en waar hij na eerdere mislukte pogingen nu een jaar probeert te wonen. Van Dis kiest de vorm van een ABC om stap voor stap verslag te doen van zijn pogingen bij Parijs te horen. Hij meent een kaart in zijn hoofd te hebben maar de stad heeft een ander plan met hem – zo vindt hij dikwijls wat hij niet zocht.
SPIEGEL DER LAGE LANDEN - ONZE GESCHIEDENIS
Zomerhitte
Jan WolkersDe ik-verteller van Zomerhitte is een fotograaf die op een waddeneiland reportages maakt. Als hij in de duinen door zijn telelens ligt te koekeloeren, vangt zijn zoeker plotseling een naakte, jonge vrouw: Kathleen. De fotograaf maakt kennis met Job Frederici, die Kathleen kent, en samen ontdekken ze dat Kathleen niet de zuivere madonna is die ze lijkt.
Moederlandse geschiedenis
Henk van OsMoederlandse geschiedenis betekent: daadwerkelijk verbinding maken met het verleden door middel van historische sensaties. Henk van Os pleit voor het samenbrengen van voorwerpen van kunst en geschiedenis.
BOEM! PAUKESLAG - SCHRIJVERS EN MUZIEK
De grote wereld
Arthur JapinNadat zijn ouders tijdens een circusact op tragische wijze om het leven komen, neemt Lemmy's stoïcijnse grootmoeder hem onder haar hoede. Wanneer zich later de kans aandient om met het rondtrekkende gezelschap Märchenstadt Lilliput door Europa te reizen, heeft Lemmy weer een eigen plek gevonden, maar de Tweede Wereldoorlog staat op uitbreken.
Erfstukken
Paul WittemanHoe komt het dat de een gevoeliger is voor een combinatie van klanken dan de ander? Is iedereen in principe muzikaal of bestaat er zoiets als genetisch bepaalde aanleg? Op zoek naar antwoorden komt Paul Witteman terecht bij de wetenschap, maar ook bij zijn jeugd en familietradities. Aan de hand van zijn persoonlijke ervaringen adviseert hij ouders hoe zij hun kinderen het geluk van muziek mee kunnen geven.
LOF DER ZOTHEID - SCHERTS, SATIRE EN IRONIE
De brug
Geert MakGeert Mak verbleef in 2006 wekenlang te midden van de straatverkopers op een van de bruggen van Istanbul. Hun verhalen vervlecht Mak met de geschiedenis van de brug, en daarmee met die van Istanbul, een stad die in de woorden van Mak 'grotendeels is afgesneden van haar eigen geschiedenis'. Het is een reisverslag over 750 meter.
Op weg naar het schavot
Kees FensKees Fens schreef luchvoetige stukjes die samen een eenheid vormen in dit essay. Geestig en tegelijkertijd ontroerend, waarin een keur aan humoristen langstrekt.
VAN OUDE MENSCHEN ... - DE DERDE LEEFTIJD EN DE LETTEREN
De pianoman
J. BernlefIn De pianoman zet J. Bernlef het thema eenzaamheid centraal. Hij vertelt het verhaal van de Friese Thomas Boender, die opgroeide in een gezin waarin niet gecommuniceerd werd met woorden, maar met klappen.
Laat me niet alleen
Renate DorresteinWaarom vertikken wij het om op de traditionele manier oud te worden? Die vraag stelt Renate Dorrestein. Haar essay toont de actualiteit: het onvermogen gracieus oud te worden. Als geen ander weet zij feilloos de maatschappelijke tendensen te fileren. Het essay schreef ze in de vorm van een zelfhelpboek: in zeven stappen oud worden. Hoe doe je dat?
TJIELP TJIELP - DE LITERAIRE ZOO
Een tafel vol vlinders
Tim KrabbéTim Krabbé vertelt in Een tafel vol vlinders over de relatie tussen een vader, Fred Berkow, en zijn stiefzoon Bram.
Piep
Midas DekkersLezen doe je om te kijken wat in een ander omgaat, en wie is er meer verschillend van de mens dan het dier? Kijk door de ogen van dieren, ruikt door hun neuzen en je krijgt er evenzovele werelden bij. Midas Dekkers probeert in Piep de ziel van de mens te zoeken in de drijfveren van dieren.
JONG ZIJN - HET KIND, DE JEUGD, DE JONGERE
Duel
Joost ZwagermanUit het Hollands Museum verdwijnt een hedendaags meesterstuk met een geschatte waarde van dertig miljoen euro. Museumdirecteur Jelmer Verhooff begint een zoektocht naar het verdwenen topstuk. Er ontstaat een tragikomisch kat-en-muisspel tussen directeur en dader, de jonge kunstenares Emma Duiker.
Titaantjes waren we
Diverse auteursVijfenzeventig auteurs schrijven of dichten een brief aan hun jonge ik. De deelnemende auteurs is gevraagd: 'Wat had je als kind willen weten wat je inmiddels te weten bent gekomen?' Het resultaat is een bundeling van vijfenzeventig ontmoetingen tussen een volwassene en de jonge ik.
CURRICULUM VITAE - GESCHREVEN PORTRETTEN
De kraai
Kader AbdolahRefiq Foad is makelaar in koffie. Overdag richt de ooit uit Perzië gevluchte man zich op zijn werk, na sluitingstijd wijdt hij zich aan zijn passie: het schrijven. In zijn verhalen verbindt hij heden en verleden, realiteit en verbeelding, Perzië en Nederland. Zo schept hij een nieuwe werkelijkheid.
Good luck
Christine Otten & Erik KesselsMeerstemming verteld, grillig en werverlend als het leven zelf, schetsen Christine Otten en Erik Kessels een intiem portret van twee mensen, van hun liefdes, hun geheimen, hun successen, obsessies en teleurstellingen. Tegelijkertijd is Good Luck een spannend verhaal over (ontkende) familiebanden, over de weerbarstigheid van het leven en het vermogen er aan te ontsnappen.
VRIENDSCHAPPEN EN ANDERE ONGEMAKKEN
Tom Lanoye
Heldere HemelHeldere hemel is gebaseerd op een waargebeurd voorval in de nadagen van de Koude Oorlog: een onbemand Sovjet-Russisch gevechtsvliegtuig stort neer in een Belgisch gehucht. Een fait divers in de wereldpolitiek, een noodlottig drama voor een familie.
Verder alles goed
Nico DijkshoornWat schrijf je wanneer aan wie als je radeloos op bed zit in een kamer net buiten het centrum van Madrid? Bij wie huil je uit en wie scheld je de huid vol? Wie zal je brieven bewaren om ze later met jou nog eens terug te lezen? In Verder alles goed schrijft de 'lieve ik' aan 'beste jij's'. Brieven en ansichtkaarten aan vrienden, zij thuis en de afzender schrijvend aan een cafétafel in New York, of vanuit een hotel in Dublin.
GOUDEN TIJDEN, ZWARTE BLADZIJDEN
De verrekijker
Kees van KootenTijdens het opruimen vindt Kees van Kooten een fotoalbum van zijn vader over de mobilisatie van augustus 1939 en de oorlogsjaren 1940-1945 met daarin een brief van de destijdse legerleiding: C.R. van Kooten senior wordt gesommeerd te verklaren waarom hij een verrekijker zou hebben gevorderd van een zekere mijnheer J. Treurniet uit het dorp Berkel en Rodenrijs. Van Kooten junior is verbijsterd. Is dit soms dezelfde kijker waarmee de in 1941 geboren schrijver is opgegroeid en die hij nog altijd in zijn bezit heeft?
De leeuw en zijn hemd
Nelleke NoordervlietNelleke Noordervliet gaat uitgebreid in op onze collectieve houding ten opzichte van het verleden. De behoefte om de gouden tijden van ons land in één adem te noemen met de zwarte bladzijden heeft een geschiedenis. Waar zijn we trots op geweest en waarvoor hebben we ons geschaamd?
ONDERTUSSEN ERGENS ANDERS - REIZEN
Een mooie jonge vrouw
Tommy WieringaEdward is een succesvolle microbioloog van in de veertig. Wanneer de eenendertigjarige Ruth zijn leven binnen fietst, begint hij een passionele relatie met de mooie jonge vrouw. Tegelijk bekruipt Edward het gevoel van zijn vergankelijkheid, een obsessieve gedachte van verval. Hij wordt niet jonger van haar, zij wordt ouder van hem.
Arctisch dagboek
Jelle Brandt CorstiusDe aantekeningen op het schip vormen de basis voor Arctisch dagboek, het persoonlijke verslag van Jelle Brandt Corstius over reizen per cruiseschip en over zijn liefde voor Rusland. En over de ellende van bekend zijn en de behoefte aan alleen zijn.
WAANZIN: TE GEK VOOR WOORDEN
De zomer hou je ook niet tegen
Dimitri VerhulstPierre is een beginnende zestiger en ontvoert een mentaal gehandicapte jongen van vijftien naar de Provence. Daar zal hij de jongen het verhaal vertellen over de liefdesrelatie die hij met zijn moeder had, hoe die tot stand kwam, over haar intense kinderwens en zijn twijfel over zijn rol als vader. Uiteindelijk zal hij het ook moeten hebben over hoe die prachtige en passionele relatie eindigen kon en wanneer de mentaal gehandicapte jongen werd verwekt.
Waanzin in de wereldliteratuur
Pieter SteinzPieter Steinz geeft in Waanzin in de wereldliteratuur een rondleiding door het 'dolhuis van de wereldliteratuur'. Aan de hand van onder meer de verhalen van Edgar Allan Poe, de romans van Boudewijn Büch en Willem Frederik Hermans, de toneelstukken van Shakespeare en de levens van Virginia Woolf en Sylvia Plath schrijft hij over gradaties van gekte, de grens tussen gek en normaal en de aantrekkingskracht van psychiatrische gevallen voor fictieschrijvers.
DUITSLAND - WAS ICH NOCH ZU SAGEN HÄTTE
Broer
Esther GerritsenOlivia, financieel directeur van een familiebedrijf Oliva, krijgt een telefoontje van haar broer Marcus. Zijn been dreigt te worden afgezet. Marcus en Olivia zien elkaar zelden, maar de amputatie raakt Olivia onverwachts, alsof het haar eigen been is dat ze verliest. Ze laat alles uit haar handen vallen in een hopeloze poging haar broer te redden. Maar het is de vraag of hij degene is die redding nodig heeft.
Zink
David van ReybrouckIn het essay Zink traceert David van Reybrouck de merkwaardige geschiedenis van een vergeten buurlandje van Nederland, België en Duitsland. Een land dat een eeuw lang bestond en dat hedendaags België, Duitsland en Nederland met elkaar verbond. Het resultaat is een prachtige ode aan een vergeten buitenland.
VERBODEN VRUCHTEN
Makkelijk leven
Herman KochTijdens een verjaardagsfeestje voor Julia staat Hanna, de schoondochter van Tom en Julia, opeens voor de deur. Snikkend vertelt ze dat ze door hun zoon Stefan is geslagen en dat dat niet de eerste keer is. Moet Tom zijn lievelingszoon Stefan aanspreken op zijn gedrag? Of loont het misschien meer om de adviezen uit zijn eigen zelfhulpboeken in praktijk te brengen?
De zonde van de vrouw
Connie PalmenIn De zonde van de vrouw onderzoekt Connie Palmen de vraag of een vrouw die zich niet aan de voorgeschreven regels houdt, een grens overschrijdt naar een verboden gebied. Vinden de vrouwen de originaliteit die hen apart zet en hen scheidt van de gemeenschap, niet zelf ook een zonde waarvoor ze bestraft moeten worden? Aan de hand van de levens van vrouwen als Marilyn Monroe, Marguerite Duras en Jane Bowles probeert Palmen in De zonde van de vrouw iets meer te begrijpen van het verband tussen originaliteit, roem en zelfdestructie.
NATUUR
Gezien de feiten
Griet op de BeeckGezien de feiten gaat over Olivia, een vrouw van eenenzeventig. Voor haar wordt alles anders als de man sterft met wie ze heel lang getrouwd was. In een ontwapenende weigering om zich te gaan gedragen naar de wens van anderen of naar het traditionele beeld van wat ouderen zouden moeten doen, gaat ze op zoek naar een manier om haar bestaan van tel te laten zijn.
Natuurlijk
Jan TerlouwNog altijd vindt Jan Terlouw Nederland een van de mooiste landen van de wereld. Het groen, het water, de dijken, de jagende wolken, de wisseling der seizoenen, het fascineert hem mateloos. Maar hij is ook bezorgd, want de natuur is in gevaar. Klimaatverandering is een feit. Het is niet te laat, maar het is wel de hoogste tijd voor drastische maatregelen. Natuurlijk is een ode aan de natuur en vurig pleidooi om de aarde in betere staat achter te laten voor volgende generaties.
DE MOEDER, DE VROUW
Jas van belofte
Jan SiebelinkAls Arthur met hoge snelheid per ambulance naar het ziekenhuis wordt gebracht, is hij er zeker van dat hij bezig is het leven te verlaten. Al bijna vanaf de andere zijde overziet hij wat hij achterlaat en vraagt zich af of het genoeg is. Het waren zijn vrienden Edwin en Loetje die destijds aanvoelden dat hij een verhaal in zich droeg dat verteld moest worden, maar ze wisten ook dat het een welhaast onmogelijke opdracht zou zijn dit daadwerkelijk uit te voeren.
Mijn moeders strijd
Murat IsikMijn moeders strijd beschrijft de onvermoede emancipatiestrijd van Murat Isiks moeder Aynur: van haar geboortedorp Balta tot haar jaren in de Bijlmer, waar ze nog altijd woont en werkt.
REBELLEN EN DWARSDENKERS
Leon & Juliette
Annejet van der ZijlCharleston, 1820. Een jonge Nederland koopt een zwarte meisje als slavin. In de ogen van de samenleving was iemand zoals zij niet meer waard dan een onmondig stuk vee dat naar believen gekocht en gebruikt kon worden. Dát hij haar kocht was dus niet zo vreemd. Wat er daarna gebeurde was in de ogen van de wereld om hen heen echter zo schandalig en zelfs illegaal dat het alles in gevaar bracht – zelfs hun levens en dat van hun kinderen.
Generaal zonder leger
Özcan AkyolOoit raakte Özcan Akyol betoverd door de literatuur dankzij de onaangepasten, die zonder reden voor opwinding zorgden en de polemische schrijvers die werkelijk iets teweegbrachten. Maar tegenwoordig richt de moderne auteur richt zich vooral op zijn eigen cocon – de gelijkgestemden. Het resultaat is dat de rebelse literatuur steeds meer terrein verliest en er voor mediagenieke luchtfietsers ruimte is ontstaan om het intellectuele discours te bepalen.
TWEESTRIJD
Wat wij zagen
Hanna BervoetsWanneer Kayleigh in de financiële problemen raakt, solliciteert ze naar een baan als 'content moderator' voor een online platform waarvan ze de naam niet mag noemen. Kayleigh en haar collega's zien gruwelijke dingen voorbijkomen en de richtlijnen van het platform zijn vaak onnavolgbaar. Toch voelt ze zich op haar plek, binnen het moderatorenteam vindt ze broederschap. En als ze verliefd wordt op haar collega Sigrid lacht de toekomst hen toe. Of lijkt dat maar zo?
De genocidefax
Roxane van IperenWat doe jij als het erop aankomt? Het vergt een haast bovenmenselijke moed om je binnen eigen kring uit te spreken tegen onrecht. Bijna niemand doet het, omdat loyaliteit en de drang naar verbondenheid vaak sterker blijken. In De genocidefax vertelt Van Iperen op adembenemende wijze het relaas van een man die machteloos moet toezien hoe een van de wreedste conflicten van de 20e eeuw zich voor zijn ogen ontvouwt.
EERSTE LIEFDE
Monterosso mon amour
Ilja Leonard PfeijfferCarmen haalt herinneringen op aan een vakantie met haar ouders aan de Middellandse Zee in Monterosso, waar ze haar eerste zoen kreeg. Ze stapt op het vliegtuig naar Italië met de hoop dat ze hem nog eens zal zien. Wat nog niemand weet – behalve de verteller van dit verhaal – is dat ze door onvoorziene omstandigheden veel langer in Monterosso zal moeten blijven dan de bedoeling was.
Het warmtefort
Lucas RijneveldBasisschool De Regenboog in Nieuwendijk is aan vervanging toe en moet gesloopt worden. Maar omdat er zich in het leegstaande pand een kolonie zeldzame vleermuizen heeft gevestigd, kan de sloop geen doorgang vinden. Lucas Rijneveld bezoekt de school om er afscheid te nemen en herinneringen op te halen, en neemt de lezer via hartverwarmende herinneringen mee naar de gelukzalige tijd van de basisschool waarin een belangrijke rol voor de juffen en meesters is weggelegd.
IK BEN ALLES
De eerlijke vinder
Lize SpitJimmy, die thuis een moeilijke tijd doormaakt, leeft helemaal op als de zoon van een gezin Kosovaarse vluchtelingen naast hem in de klas komt zitten. Jimmy is de slimste maar ook eenzaamste van zijn klas. Hij ziet het als zijn missie Tristan Ibrahimi door het schooljaar heen te helpen. Alle tijd die hij niet besteedt aan het verzamelen van flippo’s, brengt hij door bij het Kosovaarse gezin. Wanneer de Ibrahimi’s na een jaar plotseling uitgewezen worden, verzint Tristan een plan dat veel van Jimmy zal vragen.
Boto Banja
Raoul de JongRaoul de Jong stapt op een schip dat hem van de Dominicaanse Republiek naar Curaçao brengt, een route die vele slaafgemaakten destijds in omgekeerde richting aflegden. Langzaamaan ontwaart De Jong de contouren van een geheim genootschap van dansende schrijvers, die weigerden zich te laten beperken door de rol die de wereld voor hen had bedacht.
BIJ ONS IN DE FAMILIE
Gezinsverpakking
De ChabottenDe Chabotten – vier broers, twee ouders en een hond. Eén gezin, zeven stemmen. Voor dit Boekenweekgeschenk bezorgden ze alle zeven een vertelling over hun familiebestaan. De stemmen van de Chabotten contrasteren, smelten samen, bewonderen, verzuchten, zingen en blaffen. En vallen soms stil.
Ooievaarsblues
Bart ChabotBart Chabot selecteerde en bewerkte speciaal voor het Boekenweekthema 'Bij ons in de familie' 18 gedichten uit zijn poëzieoeuvre. En hij schreef twee fonkelnieuwe gedichten voor deze bundel, 'Metaalmoeheid' en 'Black Cadillac'.
DE GESCHIEDENIS
Ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de Nederlandsche Uitgeversbond werd 15 november 1930 uitgeroepen tot Boekendag. Boekverkopers maakten mooie etalages en gaven het geschenkboekje De uitgever en zijn bedrijf cadeau. Naar aanleiding van het succes van deze Boekendag volgde in 1932 de eerste Boekenweek, die was bedoeld als ‘speciale propaganda voor het kopen en lezen van boeken’. Meer dan dertig Nederlandse schrijvers leverden een bijdrage aan het eerste cadeauboek met de titel Geschenk.
Soms was het een verhalenbundel, soms non-fictie, maar het Boekenweekgeschenk bleef bestaan. Alleen tijdens de Tweede Wereldoorlog was er een paar jaar geen Boekenweek. De traditie van het Boekenweekgeschenk als korte roman door één auteur werd ingezet in 1947. En dat is ook het jaar van de eerste novellewedstrijd. Een zevenkoppige jury, die bestond uit vier schrijvers en drie leden van de Commissie voor de Propaganda van het Nederlandsche Boek, koos uit de ingezonden manuscripten De ontmoeting van Antoon Coolen. In het jaar daarop won Hella Haasse, met haar weergaloze debuut Oeroeg. Ook De nacht der Girondijnen van Jacques Presser is zo’n klassieker die ontstond als winnend Boekenweekgeschenk. In de jaren ’40, ’50 en ’60 werd tien keer een schrijfwedstrijd voor het Boekenweekgeschenk uitgeschreven.
Sinds 1987 verschijnt naast het Boekenweekgeschenk ook het Boekenweekessay, een uitgave bij het jaarlijks wisselende thema van de Boekenweek. Het eerste Boekenweekessay was Nederland, een bewoond gordijn van Rudy Kousbroek.
De jury van de novellewedstrijd
Noah de Campos Neto is een geboren lezer en koestert een diepe passie voor boeken. Op social media inspireert hij jongeren actief om hun liefde voor lezen te herontdekken. Als lid van VPRO Club Lees deelt hij zijn enthousiasme voor literatuur met een nog breder publiek.
Liesbeth Rasker is schrijver en podcastmaker. Ze was de enige van haar klas die met groot plezier de verplichte leeslijst las en besloot daarna om Nederlands te studeren. Zoals zovelen merkt ook zij de concurrentie van het scherm met het boek, dus begon ze op Instagram een boekenclub, waar inmiddels duizenden mensen met elkaar lezen, napraten en de liefde voor het boek delen.
Lidewijde Paris is De Lees!ambassade. Na ruim vijfentwintig jaar als redacteur en uitgever gooide ze in 2016 het roer drastisch om. Sindsdien trekt ze door het land met lees!workshops, filmprogramma’s en cursussen om het literaire lezen te promoten. Daarnaast geeft ze schrijftrainingen en bespreekt boeken voor MAX Nieuwsweekend. Haar eigen boek Hoe lees ik? is inmiddels een kleine klassieker.
Jan Peter Prenger is hoofd inkoop bij Libris Blz. en begon ruim dertig jaar geleden, na een studie Moderne Nederlandse Letterkunde, in het boekenvak. Van boekverkoper werd hij accountmanager bij een importeur van boeken, waarna hij bij Libris Blz. begon als inkoper boeken. Daarnaast is hij voorzitter van de Ledenraad van de KBb, de Boekverkopersbond, en bestuurslid van de stichting Nederlandse Boekhandelsprijs.
Rik van de Westelaken (voorzitter) is journalist en dol op boeken. Naast zijn televisiewerk voor AVROTROS (o.a. EenVandaag en Wie is de Mol?) leest hij luisterboeken voor. In 2022 werd hij door Storytel uitgeroepen tot ‘Beste voorlezer’. Hij zat eerder in de jury voor de Gouden Strop (2012) en de Woutertje Pieterse Prijs (2023).
Ernestine Comvalius is de eerste directeur en mede-initiatiefnemer van het Bijlmer Parktheater. Als toezichthouder en bestuurder is zij betrokken bij o.a. het Internationaal Literair Festival Read My World, Stichting Democratie en Media en Theater Rotterdam. Zij was voorzitter van de Griffeljury en legt zich toe op het schrijven van columns, essays, poëzie en verhalen.
Tiziano Perez is al bijna dertig jaar werkzaam in dienst van het boek en de literatuur. Recentelijk nam hij afscheid als directeur van het Nederlands Letterenfonds. Eerder was hij vele jaren actief als programmamaker en organisator van literatuurfestivals in binnen- en buitenland. Hij is medeoprichter van Amsterdam Vluchtstad voor vervolgde schrijvers.
Hanna Bervoets is schrijver van korte verhalen, essays en negen romans. Haar werk werd verschillende malen bekroond en in 2017 won zij de Frans Kellendonk-prijs voor haar gehele oeuvre. In 2021 was Bervoets auteur van het Boekenweekgeschenk Wat wij zagen, dat aan veertien landen verkocht werd. Haar meest recente roman is Leer me alles wat je weet.
Tom Lanoye is een van de meest gelezen en gelauwerde auteurs van ons taalgebied. Hij ontving voor zijn oeuvre zowel de Gouden Ganzenveer als de Constantijn Huygensprijs. In 2012 schreef hij het Boekenweekgeschenk Heldere Hemel en in 2019 het Poëziegeschenk. Zijn werk wordt vertaald en gespeeld in meer dan vijftien talen. Hij leeft en werkt in Antwerpen en Kaapstad.